校外“小饭桌”能否放心？海南多地试建集体用餐...
Karbona monooksido (kemia formulo: CO) estas (en normalaj kondi?oj) senkolora, senodora gaso. ?i estas iomete pli malpeza ol la aero, sed ?i havas la saman molekulan pezon kiel nitrogeno. ?i likvi?as je ?192 °C (81 K) sub atmosfera premo kaj solidi?as je ?205 °C (68 K), kaj en akvo apena? solvi?as.
Ekbrulante, ?i brulas per blueta flamo al karbona dioksido.
?i estas bona reduktilo, uzata en la metalurgio. En organometala kemio karbona monooksido funkcias kiel ligento ekzemple al metaloj kiel rodio, tungsteno kaj multaj aliaj.
Toksado
[redakti | redakti fonton]Por homoj kaj bestoj karbona monooksido estas dan?era veneno, ?ar ?i ligi?as al hemoglobino multe pli forte ol la dezirata oksigeno, kaj tiel blokas la transporton de oksigeno en la korpo.
Se enspirita, e? en moderaj kvantoj, karbona monooksido povas ka?zi morton per veneni?o ene de minutoj (ekz. 30 minutoj da eksponi?o al nur 0,32% CO en la aero ka?zas morton), ?ar ?i anstata?igas oksigenon en la hemoglobino (Hb) en la sango. ?i havas afinecon por la hemo-grupo 250 fojojn pli grandan ol oksigeno.[1]
La rezultanta karboksihemoglobino (HbCO) ne povas transporti oksigenon; krome, la ?eesto de ?i tiu kombina?o malhelpas la disi?on de oksigeno de la restanta oksihemoglobino (HbO2), tiel malhelpante la translokigon de oksigeno al la histoj.[1]
Post kiam sufi?e granda kvanto da karbona monooksido estas enspirita (kiam 75% de hemoglobino estas karbona monooksido), la sola maniero pluvivi estas spiri puran oksigenon.
?iujare, granda nombro da homoj mortas hazarde pro karbonmonoksida veneni?o. Gravedaj virinoj kaj iliaj fetoj, junaj infanoj, maljunuloj kaj tiuj, kiuj suferas pro anemio,
Tiu ?i estas dan?ere kiam temas pri fornoj malbone konservitaj, ?ar nekompleta brulado de la fuelo povas formi karbona monooksidon. La nazioj murdis judojn per ?i anta? ol uzi hidrogenan cianidon.