妈妈爆料宋智孝回家不洗澡 曝有关注的女婿人选宋智孝妈妈洗澡

Kristanismo
principaj grupoj de religioj
Abrahama religio
Komenco	33 vd
Fondinto(j)	Jesuo Kristo ? Maria, patrino de Jesuo ? Pa?lo de Tarso ? Simono Petro vd
Partoj Okcidenta kristanismo, Orienta Kristanismo, grupo de kristanaj konfesioj, konfesio kaj kristana movado vd

Diego Velázquez, Jesuo krucumita, 1631, Madrido, Prado-Muzeo. La ?efa bildo por kristanismo estas la krucumo (morto) de Kristo por ela?eti la savon de la popolo de Dio (kristanoj).

百度 为什么？只来不出，这地球盛不下了；排队看病，排250年以后，才能轮到你；说夫妻生活了2万年，悄悄话说了几亿遍了，都烦了；然后说人类到那个时候，都是求死，说大夫，你把我治死得了吧，我不想活了。

Kristanismo estas la plej granda monda religio, havante 1.94 mil milionojn da kredantoj (islamo havas 1.17 kaj hinduismo 762 milionojn) a? iel 33% de la homaro. ?i estas la precipa religio en la tuta mondo ekster Azio kaj norda Afriko. Kun islamo kaj budhismo, ?i estas unu el la plej furoraj kredoj de historio – kredo transkultura, transepoka, kredo universala.

Kristanismo estas monoteisma religio, bazita sur la vivo kaj instruoj de Jesuo de Nazareto, kiun kristanoj kredas esti la Filo de Dio, la? la Nova Testamento, kiu naski?is kiel homo, vivis kiel juda predikanto en la komenco de la 1-a jarcento kaj mortis sur kruco kiel ela?eto por la pekoj de la homoj kaj, je la tria tago, estis relevita el la mortintoj, por montri sian dian esencon. Tiel Kristo venkis pekon kaj morton por siaj kredantoj. Je la fino de la mondo, Kristo revenos al la tero por ju?i la vivantojn kaj la mortintojn, kiuj estos relevitaj. La kredintoj iros al la ?ielo, la nekredintoj al infero. Kristanoj kredas, ke la Biblio estas la Vorto de Dio.

Historio

Pli detalaj informoj troveblas en artikoloj Historio de kristanismo kaj Unuaj centroj de la Kristanismo.

La originoj de la unuaj centroj de kristanismo ?enerale kovras la periodon kiu etendi?as ?is la unua koncilio de Niceo de 325. ?i naski?is el la romia provinco de Judujo en la okcidenta Azio kaj disvasti?is tra la tuta romia imperio, nome en la orienta Afriko kaj okcidenta Azio (?is atingi e? Hindujon). Dekomence, tiu disvasti?o estis strikte ligita al la centro de juda fido jam ekzistantaj, en la juda diasporo. La unuaj kristanoj, do, estis judoj a? prozelitoj, nomataj anka? "Diotimantoj".

Prakristanismo

Fra Angelico, Lasta vesperman?o en la Kapelo de Scrovegni (Padovo), ?an?o de la 13-a al la 14-a jarcento.

La plej malnovaj fontoj pri kristanismo estas La Agoj de la Apostoloj, datitaj inter la jaroj 80 kaj 90, do de duono de jarcento post la supozata morto de Jesuo, kiuj dedi?as sin al la unuaj "mirakloj" post la morto kaj resurekto de Jesuo Kristo, leteroj de apostolo Pa?lo, datitaj en la 50-aj kaj la 60-aj jaroj de la 1-a jarcento, do de almena? 20 jaroj post la supozata morto de Jesuo. Por la historio de la eklezio havas signifon anka? kvar kanonaj evangelioj, verkitaj inter la jaroj 40 kaj 90, en kiuj eblas trovi reagojn al tendencoj, kiujn oni malkovras en la eklezio en la paso de la 1-a jarcento.

Kristanismo ne estis unusola religio, kiu subite en tiu ?i erao aperis en la Romia Imperio. Esti?is, krom ?i, kvanto de misteremaj kultoj kaj sinkretismaj sciaroj. Krom kristanismo, estas inter tiel ?i "sukcesaj" ismoj anka? mitraismo kaj manikeismo. Kiel tre dan?era grupo por la romia ?tato, kristanoj pli poste konsideratos precipe manikeistojn.

La Agoj de la Apostoloj kaj la dokumentoj de Pa?lo atestas pri kvanto de certaj tensioj a? konfliktoj, kiuj aperis en la unua jerusalema komunumo de kristanoj, sed kiuj ne da?ris longe kaj kutime ili reagis je praktikaj problemoj, al kiuj la praa eklezio alfrontis. La faroj ?i tie indikas disputon inter "grekoj" (t. e. paganaj kristanoj) kaj "judoj" rilate al justa dividado kaj subteno de vidvinoj, sed kiu estas solvita per elekto de sep viroj, kiuj devis dedi?i sin al la problemo kaj kiujn la eklezio konsideras kiel unuajn diakonojn.

Apostolo Pa?lo sur ikono de Andrej Rublev.

Krom ceteraj apostoloj (markitaj en Nova Testamento anka? kiel "Dek du") estas principa personeco Pa?lo el Tarso. Tiu ?i fervora judo ankora? kiel Sa?lo (Saul) unue persekutis la kristanojn (li partoprenis anka? en ?tonmortigo de sankta Stefano, la unua kristana martiro, sed survoje anta? Damasko post okazinta?o, kiun la novtestamentaj dokumentoj plurfoje priskribas, li fari?is mem kristano. Li poste dedi?is la ceteron de sia vivo al heroldado de kristana anonco al paganoj (tial li estas anka? nomata apostolo de paganoj). Tiuj ?i "paganoj" estis tamen tiuj, kiuj partoprenis en politeismaj kultoj, tamen tiuj, kiuj "timis de Dio", t.e. favorantoj de judeco, kiuj ne suferis cirkumcidon kaj ?iujn regulojn de mosea torao kaj da kiuj en la romia imperio ne estis neglektebla nombro. Sed en la kristanismo tiel ?i subite esti?as grupoj, kiuj ?is nun anoncis sin al la judeco kaj tiuj, kiuj havas kun ?i kontakton multe pli malgranda. Per demando de tiuj ?i diferencoj okupi?is renkonti?o en Jerusalemo ?irka? la jaro 49, iam nomata anka? jerusalema koncilio. La rezulto de tiu ?i "koncilio" estis evidenta malfermi?o al la kristanismo rilate al nejudoj - la kristanismo ?an?i?is el la grupo enkadre de la judeco en religio malfermita al ceteraj kulturoj.

Ichthys – fi?o – kiel prakristana simbolo kaj konfesio de kredo: ?Jesuo Kristo, Dia filo, savinto“.

De komence oni perceptis la kristanan eklezion kiel ?enerala, t.e. la etimologia signifo de katolika, t.e. ne nur por judoj, sed por ?iuj nacioj. Pa?lo instruis, ke la kredo estas preferata anta? la mosea torao. Tiuj, kiuj apartenis al johanaj komunumoj, anka? havis ob?etojn kontra? judaj komunumoj, precipe post falo de Jerusalemo en la jaro 70. Ekzistis tiam do evidenta stre?o inter pagan-kristanoj kaj jud-kristanoj, kiujn fine gvidos al disiro de la kristanismo for de la judeco. Enkadre de jud-kristanaj komunumoj poste esti?is ebionitoj, grupo, kiu diference de la ceteraj kristanoj rifuzas la diecon de Jesuo kaj kiujn en la paso de la 2-a al la 3-a jarcento atakis la figurojn de sankta Ireneo kaj Origeno.

Eklezio ?is la jaro 311

Kristanajn komunumojn, nomataj "eklezioj" (ekklésiai) tiutempe gvidis episkopo (episkopos) kaj/a? grupo de pli maljunaj pastroj (presbyteroi, greke por maljunuloj). Al tiu ?i grupo en farado de ilia servo helpis diakonoj. La kredantoj kunvenis en domoj, ?is nun tiuj ?i lo?ejoj estas neniel diferencigataj; la plej malnovan ateston de domo por diservo oni trovas nur en la 3-a jarcento (Dura Europos).

Fresko de Kristo kiel Bona Pa?tisto en katakomboj de Kaliksto la 1-a.

La kristanismo, kies konfesio estis de komence fiksita sole ?e la plej gravaj punktoj, devis en la paso de la 2-a jarcento solvi problemon, kiu ka?zis kvanton de gnostikaj sektoj. Gnostikismo estas nocio, kiu ensumigas grandan kvanton de diversaj ismoj, nome ne nur kristanaj. Kunigas ?in konvinko, ke ekzistas ekkono rilate al malbono kaj rimedoj de savo, kiu restis rezervita sole por kelkaj. Gnostikistoj konjektis, ke la mondo estis kreita fare de malbona dio kaj ke do ?ia materio estas malbona kaj estas necese eskapi al ?i. Ili atingis tion per diversaj formoj de asketismo; ela?eto ne bezonis devide celita al persono de Jesuo Kristo. Gnostikistoj proksimaj al la kristanismo kredis, ke dia Kristo estas sole pura spirito kaj lia enkarni?o estas sole optika iluzio (docetismo). La ela?eto estas rezervita sole al elektuloj kaj ?i estas ligita al certa ekkono. Al la plej signifaj sektoj apartenis grupoj de Markiono kaj Valentino, kontra? kiuj la eklezio defendis sin. Plua signifa grupo kreis kristanoj en ?irka?a?o de profeto Montano, kiu kredis, ke li estas mediumo, tra kiu estas esprimanta sin la Sankta Spirito. Anka? al tiuj fluoj defendas sin kristanaj dokumentoj de tiu ?i periodo.

Ekleziaj Patroj defendis sin el la menciitaj ismoj per montro de diversaj faktoj. Ili persistis, same kiel Ignaco el Antio?io a? sankta Ireneo, pri rolo de episkopo, kiu estas kapo de lokaj eklezioj kaj kiu estas aligita al eklezio de apostoloj (apostola sukcedo kaj apostola tradicio). Iom post iom anka? fiksi?is Biblia kanono de sanktecaj kristanaj dokumentoj - la eklezio akceptas kaj dokumentojn devene judajn, en amplekso de Septuaginto, kaj dokumentojn novajn - precipe evangeliojn kaj pa?lajn dokumentojn. Male la eklezio proskribas la t.n. apokrifajn evangeliojn, dokumentojn kaj farojn, ekz. La evangelio de Tomaso. Iom post iom anka? evoluis konfesio de kredo, do mallongaj formuladoj de la kredo, kiuj ebligis distingi sciaron de eklezio disde sciaro de heterodoksaj grupoj.

Festado de e??aristio sur fresko en katakomboj de sanktaj Marcelina kaj Petro en Romo.

?is komenco de la 4-a jarcento alternis periodo de relativa trankvilo por kristanoj kaj periodo de persekutado. La plej grandaj persekutadoj poste enfalas en periodon de regado de Decio, Valeriano kaj Diokleciano. La eklezio en la paso de tiu ?i periodo kreskis e? spite al perdo de signifaj personecoj, kiujn la eklezio adoris kiel martirojn. Tertuliano en sia Apologetiko trafe priskribas la situacion de eklezio per moto: "Sanguis martyrum semen christianorum est." - "Sango de martiroj estas semo de kristanoj".

Eklezio ekde la jaro 312 ?is la jaro 604

Baptisterio ?e laterana baziliko en Romo uzata al baptoj – le?igo de la kristanismo alkondukis en la eklezion kvanton da novaj kredantoj.

Post tio, kiam en la jaro 312 venis al povego Konstanteno la 1-a, li komencis diference de sia kunreganto Licinio rilate al la kristanismo konduti tolereme. Post venko super Licinio, Konstanteno malavaris la eklezion per siaj favoro kaj materiaj donacoj, li reguligis le?aron (la kristanismo jam ne plu estis konsiderata kiel religio illicita, nepermesita religio, sed religio licita - religio permesita) kaj klopodis la kristanojn, tiutempe jam tre multnombraj, enigi en strukturojn de la imperio. ?ar estis por li grava la unueco de la eklezio, li intervenis anka? en doktrinajn demandojn kaj en la jaro 325 li kunvokis ?is Niceo la unuan ekumenan koncilion (la t.n. 1-a nicea koncilio). Konstanteno fondis anka? novan ?efurbon de la imperio, nome Konstantinopolon, la kristanan urbon, kiu devas anstata?i Romon, la urbo tiutempe plejparte pagana. Malavanta?igitaj estis anka? paganaj institucioj, sed la imperiestro mem ne intervenis en la liberecon de kulto. Li mem fari?is kristano nur mallongtempe anta? sia morto. Liaj sekvantoj, escepte de Juliano Apostato, subtenos la eklezion kaj agnoskis la kristanismon. Dum regado de Graciano kaj Teodozio la 1-a (380 - 395) la kristanismo fari?is fakte kaj jure ?tata religio. Teodozio e? en la jaro 392 malpermesis je iniciato de milana episkopo Ambrozio ?iun paganan kulton.

La ekleziestroj mem kreis tiutempe korpuson de episkopoj, enkadre de kiu ili estis starigitaj je la sama nivelo. Sed iom post iom kelkaj episkopejoj akiris pli grandan presti?on kaj eblecon por influi ?eneralajn aferojn. Tiu ?i distingo havis kiel sia bazo administran apartigon disde la romia imperio. En la plej malnovaj tempoj estis plej multe agnoskataj sidejoj de tri episkopoj - Romo, Antio?io kaj Aleksandrio, en la paso de la 4-a jarcento tiun ?i statuson de patriarkujo akiris anka? Konstantinopolo kaj Jerusalemo. En Okcidento ne estis unueco de la romia episkopo dubigata, la romia eklezio estis konsiderata kiel tiu, kiun fondis apostoloj Petro kaj Pa?lo. Tiu ?i devene honora unueco tiel en Okcidento sen?ese pli plenumis rolon de jurisdikcia unueco. Koncilio de Kalcedono (451) alju?is tiun ?i honoran unuecon anka? al Konstantinopolo kvaza? al alia Romo; sed kontra? tio papo Leono la 1-a akre ekprotestis kaj la romia eklezio neniam akceptis tiun ?i koncilian kanonon.

Bildigo de Triunuo de Kristo kaj eklezio sur pordo de baziliko de sankta Sabino en Romo, sur kiu trovi?as anka? la plej malnova konata bildigo de Krucumito (?irka? la jaro 415.

La unuaj kristanismaj jarcentoj estas anka? periodo de teologia profundigado. Kelkajn demandojn, ne tute klarajn, estis necese iom post iom solvi. Kutime oni hodia? diskutas pri problemo, kiel la kristanismo, esti?inta el ?emida kulturo, povis akomodi?i en kulturo helena, e? ne perdinte rilaton kun la primara kristana doktrino. Iom post iom en la teologiaj kontra?versioj klari?as "oficiala" vido de la eklezio je bazaj sciencaj demandoj - nome la mistero de la Sankta Triunuo (tri "diecoj" en unu) kaj esenco de la ekzistado de komunumeco de Dio en tri personoj, enkarni?o de Kristo kaj lia esenco (dieco, homeco). Ne temis nur pri teoriaj demandoj, sed ?iu el herezaj opinioj subminis teologian ka?zigon de la savo de homo.

Diference de orientaj teologiaj spekulacioj la kristanisma Okcidento okupi?is precipe per demandoj praktikaj, kiuj rilatis al demando de homa libereco, volo kaj peko. ?irka? la jaro 400 brita mona?o Pelagio kun etiko, kiu tre koncentri?as al homa volo. La problemo de tiu ?i doktrino el la vidpunkto de eklezio estis, ke ?i preska? ne kalkulis kun dia pardono - savo poste estus ka?zita prefere de homa faro kaj ?i ?esus esti donaco de Dio. Kontra? tiu ?i doktrino ekkontra?is kun sia doktrino A?gusteno, kiu bazis je unueco de pardono kaj li polemikis kontra? pelagianismo tiel, ke lia doktrino mem pri absoluta anta?destino estis kaj restas por la eklezio neakceptebla. Malgra? tio A?gusteno fari?is eklezia patro, kiu influis mezepokon eble plej multe.

Tiutempe, kiam la nombro de kredantoj plinombri?is, kreskis sopiro de kelkaj kristanoj vivi kiel eble plej multe la? idealoj de evangelio. Unue tiu ?i movado ekmontri?is fine de la 3-a jarcento en Egiptio kaj ?i estas kunigita kun figuro de Sankta Antonio, kiu decidis forlasi sian poseda?on kaj foriri en dezerton. ?irka? tiuj ?i ermitoj komencis amasi?i pluaj ties lernantoj, kiuj anka? vivis per ermita vivo. La unuan komunumon de ermitoj, kiuj vivis komune, fondis sankta Pakomjo. Jam tie oni tiel povas vidi du ?efajn aspektojn de mona?eco - la vivo de ermitoj kaj la vivon komunan. Por orienta mona?eco havas primaran signifon ordinoj, kiujn verkis sankta Bazilo, por okcidenta modelo de mona?eco poste estas decida influo de sanktaj Kasiodoro kaj Benedikto de Nursio. La mona?ejoj de Benedikto, gvidantaj sin per lia ordino kaj ?efa principo de kuni?o de pre?o kaj laboro (ora et labora), estos poste tipaj por la tuta e?ropa mezepoko. La sankta Benedikto estadas do rajte nomata patro de okcidenta mona?eco kaj benediktaj mona?ejoj estas konsiderataj kiel portantoj de malnovepoka kulturo, kiun ili helpis konservi en la tempo, kiam la antikva mondo kiel tia estis disfalanta.

Historiaj bran?oj de kristanismo

Fra Angelico, Sankta Benedikto de Nursio.

Kristanismo estis fondita de Jesuo Kristo efektive kiel sekto de judismo (sed intence kiel la plenumi?o de judismo) kaj estis transformita en mondan religion fare de Sankta Pa?lo. La precipaj nuntempaj formoj de kristanismo:

1. katolikismo (53%)
2. protestantismo (16%)
3. ortodoksismo (11%)
4. anglikanismo (3%)

Aliaj formoj de kristanismo kiuj estis gravaj pasintece:

• gnostikismo, floris 50-400
• arianismo, floris 300-400
• nestorianismo, floris 500-1500

Notu, tamen, ke tiuj lastaj tri estas ?enerale taksitaj esti herezoj; vidu anka? sube pri kristanismo nenicea.

La baza mondbildo de nicea kristanismo

Nicea kristanismo estas kristanismo, kiu konfesas la Kredon Nicean, la? kiu Jesuo Kristo estas tute Dio kaj tute homo. Katolikismo, ortodoksismo, protestantismo kaj anglikanismo estas kristanismoj niceaj.

La falo de Adamo kaj Eva priskribita sur la plafono de la Siksta Kapelo en Vatikano.

En la komenco Dio kreis ?ion. La unuan viron kaj la unuan virinon, Adamo kaj Eva, kaj Dio metis ilin en paradizon, la ?ardeno de Edeno. Dio kreis ilin perfektaj, kreinte ilin por ami kaj obei Lin, doninte al ili liberan volon, por ke la amo kaj obeo ne estu robota kaj senvalora. Sed per la sama donaco de libera volo, kvankam perfektaj, Adamo kaj Eva decidis malobei Dion. ?i tio estis la origina peko, kiun ?iu homo heredas de Adamo. Pro ?i tiu hereda?o la naturo de la homo estas pekema: oni scias la bonon kaj e? deziras la bonon, sed ne faras ?in. Dio kreis la mondon kaj onin perfektaj, sed pro origina peko la mondo kaj oni mem, kvankam ankora? belegaj kaj mirindaj, estas anka? profunde difektitaj.

Por repacigi onin al Li mem kaj konduki la mondon al perfekteco, Dio fari?is homo, Jesuo Kristo, kiu estis tute homo kaj tute Dio. Kiel homo sur tero, Jesuo faris miraklojn kaj instruis novan religion, novan moralon, kiel la plenumo de la le?o de Moseo (judismo). Li implice diris, ke li mem estas Dio, kio ?ajnis blasfema al la judoj kaj ribela al la romianoj, tial Jesuo estis mortigita, najlite al kruco. Per sia senpeka morto sur la kruco Jesuo pagis la prezon por la peko de ?iu homo, kiu kredas je li kaj obeas liajn ordonojn. Precize kiel oni estas tiele savita estas punkto de malkonsento inter la diversaj kristanaj eklezioj. Katolikoj, ekzemple, emfazas sakramenton, dum protestantoj emfazas fidon.

Jesuo mortis sur la kruco vendredon, sed diman?on matene li estis relevita el la mortintoj. Tiuj, kiuj atestis ?i tion, fondis kristanismon. Kvardek tagojn poste, Jesuo supreniris al la ?ielo. Kvindek tagojn post la relevi?o, Jesuo sendis la Sanktan Spiriton al siaj kredantoj (Pentekosto).

Jesuo, la? kristana kredo, revenos al la tero je la Tago de Ju?ado, nome la fina tago de la estanta mondo, por revivigi ?iujn homojn kaj ju?i ilin la? iliaj faroj. La libro de la Apokalipso rakontas, ke li aperos kiel ?afido oferbu?ita, kiu "ela?etis al Dio per sia sango homojn el ?iu tribo kaj lingvo kaj popolo kaj nacio". Li malfermos sian "Libron de Vivo, libron de la ?afido oferita jam de la fondo de la mondo", kaj ?iuj, kies nomoj ne estos skribitaj en la libro de vivo, estos ?etitaj en lagon de fajro – infero – por bruli eterne, dum tiuj nomitaj en la libro vivos eterne en paradizo kun Dio, estonte feli?aj eterne.

Triunuo

La Triunuo la? kristanismo estas dogmo: nome Dio estas unu, sed anka? tri: li estas tri personoj en unu substanco:

• Patro: Dio la ?iopova kreinto de tero kaj ?ielo.
• Filo: Dio la homo, kiel Jesuo mem.
• Sankta Spirito: Dio la Spirito, kiu eniras en la koron de kredanto kaj donas gracon por fidi kaj bonagi.

?i tio estas la mistero de La Sanktega Triunuo, kiu ne estas tute komprenebla al la homoj.

Moralo

Giotto, ‘’Kruco de Sankta Maria Novella’’ (1290-1300).

Kristana moralo estas resumita de la Dekalogo de Moseo, precipe kiel koncize resumita de Jesuo:

? Kaj li diris al li: Amu la Eternulon, vian Dion, per via tuta koro kaj per via tuta animo kaj per via tuta menso. ?i tiu estas la granda kaj la unua ordono. Kaj dua estas simila al ?i: Amu vian proksimulon kiel vin mem. ? —Mateo/22, {{{3}}} →

Pro origina peko, homo ne povas agi morale sen la helpo, la graco, de Dio.

Kristanaj eklezioj ?enerale kontra?as eksedzi?on, aborton, samseksumadon, eksteredzecan seksumadon, prokompatan mortigon, naskoregadon, ktp. Sed ekde ?irka? 1930 iuj protestantaj komunumoj grade toleras, a? e? permesas, tiajn kondutojn.

Pre?ado

Jesuo instruis pre?on, la Patro Nia, kiu belege kaj trafe resumas la kristanan fidon:

? Vi do pre?u jene: Patro nia, kiu estas en la ?ielo, Via nomo estu sanktigita. Venu Via regno, plenumi?u Via volo, kiel en la ?ielo, tiel anka? sur la tero. Nian panon ?iutagan donu al ni hodia?. Kaj pardonu al ni niajn ?uldojn, kiel anka? ni pardonas al niaj ?uldantoj. Kaj ne konduku nin en tenton, sed liberigu nin de la malbono ? —Mateo, Patro nia →

Tra la jarcentoj, anka? aliaj pre?oj furoris.

Kristanismo nenicea

Estas anka? kristanismo nenicea, kion multaj nomas hereza, ekzemple, gnostikismo, arianismo kaj albiganismo. La ?efaj nunaj formoj estas jehovismo, mormonismo kaj liberala protestantismo. La lasta kredas, ke Jesuo estis sa?a, bona homo, sed ne Dio mem, dum jehovismo kredas, ke Jesuo estis an?elo, ne Dio.

La movadoj en la romkatolika eklezio

La movadoj en la romkatolika eklezio, sennombraj kaj distingi?antaj unu el la alia pro apartaj spiritualeco kaj agadstilo en la mondo kaj inter la fidelularo, estas grupoj de katolikaj personoj kiuj, varie organizataj kaj rekonataj kaj aprobataj de la eklezio, dioceza a? sanktase?a, ?iam celas pensi kaj agadi la? la ekleziaj direktivoj. Se listigi kelkajn, jeni?u Katolika Agadmovado, Komuneco kaj Liberigo, Teologio de liberigo, Triaordenanoj, bazaj kristanaj komunumoj, ktp.

Disvasti?o

Kristanismo, kuniganta ?iujn ekleziojn, estas rilate al nombro de anoj la plej granda monda religio. Oni taksas, ke ?irka? triono de ?iuj homoj en la mondo apartenas al iu kristana eklezio. Tiuj nombroj tamen estas nur taksitaj, ?ar la difinoj mem pri tia, kia estas kristano disi?as. La plej multaj naciaj statistikoj bazi?as je memdifino de la unuopuloj a? taksaj kalkuloj, foje anka? je administraciaj listoj. En multaj landoj de la mondo kristanoj estas ankora? persekutataj nuntempe, pro tio el tiuj landoj la nombroj malcertas.

Oni konas per la termino evangelizado la faron prediki la evangelion de kristanismo, tio estas, disvastigi la dekomencan doktrinon de la religio kaj de kristanismo mem. La evangelizado estas funkcio propra de la Katolika Eklezio kaj de la cetero de kristanaj eklezioj. ?ar ?iuj konsideras sian kredon la vera vero, estas logika, ke ?iuj kristanaj eklezioj kaj organizoj konsideru la evangelizadon, nome kristanigon de nekristanoj a? de ne sufi?e konsciaj kristanoj, kiel nepra tasko.

Evoluo de la nombro de kristanoj

Kristanismo la? procento de la popolo en ?iu lando.

Kun taksita nombro de anoj ?irka? 2.1 miliardoj, disigitaj en tri ?efaj bran?oj: katolikoj, protestantoj kaj ortodoksoj, kristanismo estas la plej granda religio en la mondo. Dum la lastaj cent jaroj la procenta?o de kristanoj rilate al la tutmonda lo?antaro estis ?irka? 33%. Tio tamen ne montras gravan transloki?on de la nombro de kristanoj: grandan kreskon en evolui?antaj landoj (?irka? 23.000 tage) akompanas malkreskego en evolui?intaj landoj, precipe en E?ropo kaj Nordameriko (?irka? 7 600 tage). Kristanismo estas ankora? la ?efa religio en E?ropo, Ameriko, la Filipinoj kaj Suda Afriko. Tamen ?i malkreskas en multaj regionoj inkluzive de nordaj kaj okcidentaj ?tatoj de Usono, Oceanio (A?stralio kaj Nova Zelando), norda E?ropo (inkluzive de Britujo, Skandinavujo kaj aliaj lokoj), Francujo, Germanujo, la kanadaj provincoj de Ontario, Brita Kolumbio kaj Kebekio, kaj partoj de Azio (precipe en Mezoriento, Suda Koreujo, Tajvano kaj Makao).

En la plej multaj evolui?intaj landoj la homoj, kiuj da?re diras sin kristanoj malpli kaj malpli vizitas pre?ejojn en la lastaj jardekoj. Kelkaj fontoj rigardas tion nur parto de la transloki?o de tradiciaj institucioj, dum aliaj rilatigas ?in al signo de malkresko de kredo je la graveco de religio ?enerale.

?tatreligio

Nacioj kies ?tatreligio estas kristanismo, islamismo a? budismo:
Blue: kristanismo
Verde: islamismo
Flave: budismo

Kristanismo en unu formo a? alia estas la nura ?tatreligio en jenaj landoj:

• Kostariko (romkatolika),
• Danujo (evangelisma luterana),
• Salvadoro (romkatolika),
• Anglujo (anglikana),
• Suomujo (evangelisma luterana kaj ortodoksa),
• Kartvelujo (kartvela ortodoksa),
• Grekujo (greka ortodoksa),
• Islando (evangelisma luterana),
• Liechtenstein (romkatolika),
• Malto (romkatolika),
• Monako (romkatolika),
• Norvegujo (evangelisma luterana),
• Svisujo (romkatolika, malnova katolika, a? iu protestanta la? kantono)
• Vatikanurbo (romkatolika)

Ekzistas multaj aliaj landoj, kiel ekzemple Kipro, kiuj kvankam ne havas ?tatan religion, tamen oficiale agnoskas apartan kristanan religion.

Nombro de tutmondaj kristanoj (2000)

Reprezento de la krucumo en Oliva de la Frontera, Hispanio.

Regiono	Popolo		Kristanoj
	milionoj	Kresko	procentoj	milionoj	Kresko
E?ropo	730	0,05 %	71,0 %	519,1	?0,4 %
Germanujo	82	0,1 %	69,4 %	57,1	?1,0 %
Svisujo	7	0,67 %	86,6 %	6,4	0,4 %
A?strujo	8	0,52 %	89,7 %	7,3	0,2 %
Azio	3.691	1,41 %	8,5 %	316,5	3,7 %
Afriko	784	2,41 %	48,3 %	379,4	2,8 %
Angloparolanta Ameriko	309,6	0,85 %	81,5 %	259,0	0,7 %
Latinameriko	519	1,59 %	91,6 %	476,6	1,5 %
Pacifiko	31	1,59 %	73,3 %	22,9	0,74 %
Tutmonde	6.065	1,59 %	32,5 %	1.973,0	1,4 %

La nombroj de lo?antoj devenas de UN el la jaro 1998. Nombroj pri aneco al religioj el Gebet für die Welt (Pre?o por la mondo), eldono 2003. La datumoj estas el la jaroj 1998–2000. La kresko rilatas al meza kresko de 1995 ?is 2000, tamen foje okazis ?an?o de la datumbazo.

Kredaj konceptoj

Akrivio kaj Ikonomio

Akrivio (greke ?κρ?βεια — ?usta senco, strikta ?usteco) estas teologia principo en kristanismo, kiu supozigas solvadon de ekleziaj problemoj je la vidpunkto de strikta sekvado de la kredo. ?ia kontra?a?o estas ikonomio.

Ikonomio (de greke ο?κονομ?α — aran?o de hejmo, de aferoj) estas teologia principo en kristanismo, kiu supozigas solvadon de ekleziaj problemoj je la vidpunkto de praktika utileco. ?ia kontra?a?o estas akrivio.

Kristanaj eklezioj

• Albiganismo
• Arianismo
• Ebionitoj
• Gnostikismo
• Jehovismo
• Katolikismo
• Kimbangismo
• Monofizitismo
• Mormonismo
• Nestorianismo
• Ortodoksismo
• Protestantismo
  • Anabaptismo
  • Anglikanismo
  • La Baptistoj
  • Luterismo
  • Metodismo
  • Pentekostismo
  • Presbiterianismo
  • Remonstrantoj
  • Societo de Amikoj (Kvakeroj)
• Sankta Eklezio de Jesuo
• Unitarianismo

Vidu anka?

• Bengalaj kristanoj
• Dis?iplo (kristanismo)
• Ekumenismo
• Kristana mitologio
• Kristana pacismo
• Kristana roko
• Kristo
• Laudetur Iesus Christus
• Listo de Religioj
• Kristana mondo
• Rolo de kristanismo en okcidenta kulturo
• Virto
• ?abato

Eksteraj ligiloj

• La fundamentoj de la Kristanismo Arkivigite je 2025-08-14 per la retarkivo Wayback Machine
• la fundamentoj de la kristanismo/pubblicazioni
• internacia gazeto Arkivigite je 2025-08-14 per la retarkivo Wayback Machine
• ludanto Arkivigite je 2025-08-14 per la retarkivo Wayback Machine